پایش تغییرات پوشش گیاهی (باغات پسته) با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره‌ای چندزمانه مطالعۀ موردی: شهرستان انار (استان کرمان)

شهرستان انار یکی از قطب‌های اصلی تولید پسته در استان کرمان و در کل ایران است. در سال‌های اخیر سطح زیر کشت باغات پسته در این منطقه بدون برنامه‌‌ریزی و به‌صورت بی‌‌رویه افزایش یافته و درنتیجه موجب شده‌است تا خسارت زیادی به منابع آبی وارد شده و به‌دنبال آن باغات زیادی نابود شود. در این تحقیق سعی شده‌است تا روند تغییرات سطح زیرکشت باغات پسته در این منطقه طی یک دورۀ 40 ساله مورد پایش قرار گیرد؛ زیرا تغییر در پوشش زمین تأثیر مستقیمی بر اجزاء محیط زیست ازجمله خاک، آب و اتمسفر دارد؛ از‌این‌رو برای مدیریت بهینۀ مناطق طبیعی، آگاهی از روند تغییرات پوشش گیاهی از ضروریات محسوب می‌شود. بدین منظور از تصاویر ماهواره‌ای لندست مربوط به 6 دورۀ مختلف بین سال‌های 1354 تا 1396 استفاده‌شد؛ به‌طوری که با اعمال شاخص پوشش گیاهی (NDVI) بر روی تصاویر و استفاده از روش طبقه‌‌بندی درخت تصمیم، نقشه‌های پوشش گیاهی منطقه که شامل دو کلاس اراضی کشاورزی یا همان باغات پسته و اراضی طبیعی یا مراتع می‌‌شود، تهیه شد. سپس میزان تغییرات طی دوره‌های مختلف با استفاده از روش مقایسۀ پس از طبقه‌بندی، مشخص شد. نتایج نشان داد تغییرات کمّی پوشش گیاهی طی 40 سال برای منطقۀ مورد مطالعه گسترده بوده‌است؛ به‌طوری که بیشترین رشد باغات پسته طی سال‌های 1366 تا 1375 اتفاق افتاده و فقط طی مدت 9 سال از 25/7058 هکتار به 54/15498 هکتار رسیده‌است. همچنین طی سال‌های 1380 تا 1389 بیشترین کاهش و تخریب باغات پسته به میزان 05/2902 هکتار اتفاق افتاده‌است. شواهد نشان می‌‌دهد که روند کاهش و تخریب باغات پسته به‌دلیل برداشت بی‌‌رویه از منابع آب زیرزمینی در بخش‌های مرکزی و جنوبی دشت انار به‌شدت ادامه دارد.